Ders Detayı
Ders Tanımı
| Ders | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| SİBER ALANDA ETİK VE HUKUK | KHKY1114351 | Güz Dönemi | 3+0 | 3 | 7 |
| Ders Programı |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Yüksek Lisans |
| Dersin Türü | Programa Bağlı Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. Ahmet Ulvi TÜRKBAĞ |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. Ahmet Ulvi TÜRKBAĞ |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Dünyada, gelişmiş bilgi işlem ve tahmin yeteneklerimizin ortaya çıkardığı bir çok uygulamada artış görülmektedir. Hukukçuların (Avukat, hakim ve savcıların) meslekleri gereği bu devrimin ön saflarında yer alması gerekiyor. Bu ders, yapay zeka (AI), yapay zeka (AI): makine öğrenmesi, derin öğrenmesi, yapay sinir ağları ve algoritmalar ve diğer yeni teknolojilerin ortaya çıkardığı çok çeşitli yasal ve politik sorunları incelemektedir. Haftalık tartışmalar yoluyla, öğrenciler yapay zekanın birçok vaadini ve tehlikesini keşfedeceklerdir. Bu ders yenilikçi ve son teknoloji ürünüdür; öğrencilerin de öyle olmasını gerekir. Ele alacağımız alanlardaki yasalar ya mevcut değil ya da yeni ortaya çıkmaktadır. Öğrencilerin mevcut yasaların, gelişmekte olan teknolojilerle ilgili düzenleme ve politika ihtiyaçlarını karşılamak için nasıl uyarlanabileceğini düşünmek için bolca fırsatı olacaktır. Sınıf, algoritmalar ve hukuki süreç, ifade özgürlüğü, önyargı ve ayrımcılık, yarı otonom araçlar ve tıbbi cihazlar için sivil sorumluluk, finans sektörü, mahremiyet ve gözetim, etik ve ulusal güvenlik kesişiminin ortaya çıkardığı sorunları araştırırken öğrenciler, mahkemeler, kurum denetimi, avukatlar ve toplum üzerindeki etkilerini değerlendirmek için bu derste fazlasıyla şans elde edeceklerdir. |
| Dersin İçeriği | Bu ders; YAPAY ZEKA Teknolojisi Sorunlar: Tarihi Gelişimi ve Türkiye’deki Güncel Durumu a.İlk yapay zeka çalışmaları (1) İlk yapay sinir ağı temelli bilgisayar SNARC (2) Yapay Zeka Bilimi ve John McCARTHY (3) John HOPFIELD ve David RUMELHART (4) Bilgisayar “Deep Blue” b.Endüstri 4.0/ 4. Sanayi Devrimi Görüşüne İlişkin Yaklaşımlar c.Dünyadaki Yapay Zeka Çalışmalarında Önde Gelen Şirket ve Üniversiteler: ABD, Fransa ve İsviçre. d.Türkiye’deki Yapay Zeka Çalışmalarına Genel Bakış,İnsan Zihninin Yapısı ve Yapay Zekaya İlişkin Temel Kavramlar a. İnsan Beyni: Connectom yapısı ve programsız niteliği, bellek yapısı ve deneyime dayalı gelişim yapısı b.Yapay zekanın programlanması: Algoritmik Yapı ve Kodlama, Bilgiyi bütüncül aktarma yetisi ve bellek yapısı, zeka seviyesinin yükseltilmesi (1) Analitik Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi (2)İnsandan İlham Alan Yapay Zeka (3) İnsansı Yapay Zeka c. Büyük Veri Big Data Kavramı d. Zayıf ve Kuvvetli Yapay Zeka Yaklaşımları e. Yapay Zeka Diyalog Sistemleri,Yapay Zeka ve Bilinç Problemi a. Zihin Felsefesine Genel Giriş (1) Zihin- beden ilişkisinde Tekçilik ve Düalizm (2) Dil Problemi b. Alan Turing’in “Turing Testi” argümanı c. Turing Testi Argümanına karşılık John R. Searle ve “Çin Odası Argümanı”,Temel Yapay Zeka Türlerinin Özellikle Makine Öğrenmesi, Derin Öğrenme, Sinir Ağlar ve Algoritmalar Ne Olduklarının ve Birbirlerinden Farklarının Ortaya Konulması Bu Yolla Özbilinç a. Yapay Zekanın Etik Statüsü Hakkındaki Tartışmalar b. Yapay Zekada Özbilincin İmkânı (1) İrade ve Sorumluluk (2) Karar Verme Süreçleri'nin Değerlendirilmesi,Yapay Zeka ve ETİK Sorunlar: Özbilinç -II- c. Yapay Zekada Duyumun İmkânı (1) EQ’nun değerlendirilmesi d. Isaac Asimov’un “0+3 Robotik Yasası”,Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -I- a. İnsanın Yapay Zeka Üretiminde Topluma Karşı Etik Sorumlukları b. Tüketim İlişkilerinde Yapay Zekanın Veri Tespiti (1) Elektronik Alışveriş (2) Alışverişte Duyguların Tespiti ve Etik Sorumluluk,Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -II- a. Yapay Zekanın diğer uygulamalı alanlarda etik açıdan değerlendirilmesi Algoritmik ayrımcılık a. Bir algoritmanın ayrımcılık yapması ne anlama gelir? b. İnsan ve robot ayrımı: seviyeler Algoritmalar Çağında Ayrımcılık a. Algoritmalar neden ayrımcılık yapar? b. İnsan ve robot ayrımı: şeffaflık,Yapay Zeka ve HUKUKİ Sorunlar: Kişilik a. Yapay Zekanın Hukuki Statüsüne Yönelik Yaklaşımlar (1) Eşya Niteliği Yaklaşımı (2) Tüzel Kişilik Yaklaşımı (3) Elektronik Kişi Yaklaşımı,Yapay Zeka ve Hukuki Sorumluluk a. Yapay Zekanın Eylemlerinen Doğan Zarar b. Akdi Sorumluluk c. Akit Dışı Sorumluluk d. Kusurlu/ Kusursuz Sorumluluk Tartışmaları e. Avrupa Komisyonu Hukuk İşleri Komisyon Raporunun Değerlendirilmesi,Yapay Zeka ve Cezai Sorumluluk a. “Robot Cinayeti Vakıaları”na Genel Bakış (1) Ford Otomotiv Fabrikasında Çalışan Robert Williams ( 25 Ocak 1979) (2) Kawasaki Fabrikasında Çalışan Mühendis Kenji Urada ( 4 Temmuz 1981) b. Yapay Zekanın Ceza Hukuku Sujeliği c. Manevi Unsur Tartışmaları d. Yaptırım Problemi/ Yaptırım ve Etik İlişkisi,Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması-I- a. Yapay Zekanın Hukuk Teknolojisindeki Yeri (1) Uyap, e-devlet vs. sistemlerin geliştirilmesi (2) IBM Kaynaklı Geliştirilen ROSS adlı Program b. Yapay Zekanın Avukatlık Mesleğine Olası Katkı ve Zararları c. Yapay Zekanın Hukuki Danışmanlığı (1) Park Cezalarına İtiraz Konusunda İngiltere Örneği: “The World’s First Robot Lawyer” Yazılım Sistemi,Pilotunuz ve taksi şoförünüz olarak yapay zeka a. Robo-trolley Problemleri Robotlar Gerçekten İşlerimizi Çalacak mı? b. Robotların işlerimizi almasına izin vermeli miyiz? Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması -II- a. Yapay Zekanın Yargılamadaki İşlevi ve Hâkim- Savcıların Görevi b. Olguların Analizi ve Kuralların Uygulamasında Yapay Zeka c. Yapay Zekanın Hukuk Eğitiminde Kullanılması ve Üniversitelerin Rolü,Yapay Zekanın Olası Siyasi ve Sosyolojik Sorunları a. Kapitalizm ve Siyasal Egemenlik Tartışmalarında Yapay Zeka b. Yapay Zekanın Doğuracağı Yeni İş Alanları ve İşsizlik Problemi,CAHAI Raporu ve Yapay Zeka Alanında Güncel Hukuki Gelişmeler; konularını içermektedir. |
| Dersin Öğrenme Kazanımları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Yapay Zeka (YZ) sistemleri ve bunun hukuk ve hukuk politikalarına etkisi hakkında bilgi sahibidir. | 10, 13, 16, 9 | A, E |
| Yapay zekanın hukuktan tıbba kadar çeşitlilik gösteren kullanım sahalarını keşfeder ve anlar. | 10, 16, 9 | A, E |
| Yapay zekanın yalnızca avantajlarını değil dezavantajlarını da öğrenir. Oluşabilecek hak ihlalleri hakkında farkındalık kazanır. | 10, 16, 9 | A, E |
| Etik kararlar alabilen bir özne olarak, yapay zeka teknolojisi ile etik teoriler arasında ilişki kurar. | 10, 13, 19, 9 | A, E |
| Siber Alana ilişkin en güncel gelişmeleri öğrenir ve yeni gelişmeleri takip edecek araçları keşfeder. | 10, 16, 9 | A, E |
| Öğretim Yöntemleri: | 10: Tartışma Yöntemi, 13: Örnek Olay Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 19: Beyin Fırtınası Tekniği, 9: Anlatım Yöntemi |
| Ölçme Yöntemleri: | A: Klasik Yazılı Sınav, E: Ödev |
Ders Akışı
| Sıra | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | YAPAY ZEKA Teknolojisi Sorunlar: Tarihi Gelişimi ve Türkiye’deki Güncel Durumu a.İlk yapay zeka çalışmaları (1) İlk yapay sinir ağı temelli bilgisayar SNARC (2) Yapay Zeka Bilimi ve John McCARTHY (3) John HOPFIELD ve David RUMELHART (4) Bilgisayar “Deep Blue” b.Endüstri 4.0/ 4. Sanayi Devrimi Görüşüne İlişkin Yaklaşımlar c.Dünyadaki Yapay Zeka Çalışmalarında Önde Gelen Şirket ve Üniversiteler: ABD, Fransa ve İsviçre. d.Türkiye’deki Yapay Zeka Çalışmalarına Genel Bakış | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 2 | İnsan Zihninin Yapısı ve Yapay Zekaya İlişkin Temel Kavramlar a. İnsan Beyni: Connectom yapısı ve programsız niteliği, bellek yapısı ve deneyime dayalı gelişim yapısı b.Yapay zekanın programlanması: Algoritmik Yapı ve Kodlama, Bilgiyi bütüncül aktarma yetisi ve bellek yapısı, zeka seviyesinin yükseltilmesi (1) Analitik Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi (2)İnsandan İlham Alan Yapay Zeka (3) İnsansı Yapay Zeka c. Büyük Veri Big Data Kavramı d. Zayıf ve Kuvvetli Yapay Zeka Yaklaşımları e. Yapay Zeka Diyalog Sistemleri | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 3 | Yapay Zeka ve Bilinç Problemi a. Zihin Felsefesine Genel Giriş (1) Zihin- beden ilişkisinde Tekçilik ve Düalizm (2) Dil Problemi b. Alan Turing’in “Turing Testi” argümanı c. Turing Testi Argümanına karşılık John R. Searle ve “Çin Odası Argümanı” | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 4 | Temel Yapay Zeka Türlerinin Özellikle Makine Öğrenmesi, Derin Öğrenme, Sinir Ağlar ve Algoritmalar Ne Olduklarının ve Birbirlerinden Farklarının Ortaya Konulması Bu Yolla Özbilinç a. Yapay Zekanın Etik Statüsü Hakkındaki Tartışmalar b. Yapay Zekada Özbilincin İmkânı (1) İrade ve Sorumluluk (2) Karar Verme Süreçleri'nin Değerlendirilmesi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 5 | Yapay Zeka ve ETİK Sorunlar: Özbilinç -II- c. Yapay Zekada Duyumun İmkânı (1) EQ’nun değerlendirilmesi d. Isaac Asimov’un “0+3 Robotik Yasası” | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 6 | Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -I- a. İnsanın Yapay Zeka Üretiminde Topluma Karşı Etik Sorumlukları b. Tüketim İlişkilerinde Yapay Zekanın Veri Tespiti (1) Elektronik Alışveriş (2) Alışverişte Duyguların Tespiti ve Etik Sorumluluk | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 7 | Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -II- a. Yapay Zekanın diğer uygulamalı alanlarda etik açıdan değerlendirilmesi Algoritmik ayrımcılık a. Bir algoritmanın ayrımcılık yapması ne anlama gelir? b. İnsan ve robot ayrımı: seviyeler Algoritmalar Çağında Ayrımcılık a. Algoritmalar neden ayrımcılık yapar? b. İnsan ve robot ayrımı: şeffaflık | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 8 | Yapay Zeka ve HUKUKİ Sorunlar: Kişilik a. Yapay Zekanın Hukuki Statüsüne Yönelik Yaklaşımlar (1) Eşya Niteliği Yaklaşımı (2) Tüzel Kişilik Yaklaşımı (3) Elektronik Kişi Yaklaşımı | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 9 | Yapay Zeka ve Hukuki Sorumluluk a. Yapay Zekanın Eylemlerinen Doğan Zarar b. Akdi Sorumluluk c. Akit Dışı Sorumluluk d. Kusurlu/ Kusursuz Sorumluluk Tartışmaları e. Avrupa Komisyonu Hukuk İşleri Komisyon Raporunun Değerlendirilmesi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 10 | Yapay Zeka ve Cezai Sorumluluk a. “Robot Cinayeti Vakıaları”na Genel Bakış (1) Ford Otomotiv Fabrikasında Çalışan Robert Williams ( 25 Ocak 1979) (2) Kawasaki Fabrikasında Çalışan Mühendis Kenji Urada ( 4 Temmuz 1981) b. Yapay Zekanın Ceza Hukuku Sujeliği c. Manevi Unsur Tartışmaları d. Yaptırım Problemi/ Yaptırım ve Etik İlişkisi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 11 | Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması-I- a. Yapay Zekanın Hukuk Teknolojisindeki Yeri (1) Uyap, e-devlet vs. sistemlerin geliştirilmesi (2) IBM Kaynaklı Geliştirilen ROSS adlı Program b. Yapay Zekanın Avukatlık Mesleğine Olası Katkı ve Zararları c. Yapay Zekanın Hukuki Danışmanlığı (1) Park Cezalarına İtiraz Konusunda İngiltere Örneği: “The World’s First Robot Lawyer” Yazılım Sistemi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 12 | Pilotunuz ve taksi şoförünüz olarak yapay zeka a. Robo-trolley Problemleri Robotlar Gerçekten İşlerimizi Çalacak mı? b. Robotların işlerimizi almasına izin vermeli miyiz? Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması -II- a. Yapay Zekanın Yargılamadaki İşlevi ve Hâkim- Savcıların Görevi b. Olguların Analizi ve Kuralların Uygulamasında Yapay Zeka c. Yapay Zekanın Hukuk Eğitiminde Kullanılması ve Üniversitelerin Rolü | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 13 | Yapay Zekanın Olası Siyasi ve Sosyolojik Sorunları a. Kapitalizm ve Siyasal Egemenlik Tartışmalarında Yapay Zeka b. Yapay Zekanın Doğuracağı Yeni İş Alanları ve İşsizlik Problemi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 14 | CAHAI Raporu ve Yapay Zeka Alanında Güncel Hukuki Gelişmeler | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| Kaynak |
| Adalı Eşref, Yapay Zekâ, İnsanlaşan Makineler ve Yapay Zekâ içinde, Haz. Mehmet Karaca, İstanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Yayınları, 2017. Asimov Isaac, Ben, Robot, Çev. Ekin Odabaş, İstanbul, İthaki Yayınları, 2006. Kant Immanuel, Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, Çev. İoanna Kuçuradi, Ankara, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2013. Bozkurt Yüksel, A. E. / BAK, B.: “Yapay Zekâ”, Futurist Hukuk, İstanbul, 2018. Bozkurt – Yüksel, Armağan E.: “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 7, S. 29, 2017. Ersoy Çağlar, Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, İstanbul, On İki Levha Yayınları, 2018. Kuçuradi İonna, Etik, Ankara, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2006. Nils J. Nilsson, Yapay Zeka-Geçmişi ve Geleceği, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2018 İnternet Kaynakları https://plato.stanford.edu/entries/turing-test/ https://plato.stanford.edu/entries/chinese-room/ http://www.robolaw.eu/RoboLaw_files/documents/robolaw_d6.2_guidelinesregulatingrobotics_20140922.pdf https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2017-0005_EN.html https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:e0649735-a372-11eb-9585-01aa75ed71a1.0001.02/DOC_1&format=PDF https://www.moralmachine.net/ |
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
| Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı | |||||||
| No | Program Yeterliliği | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | PY1) Kamu Hukuku alanında yer alan güncel gelişmeler ışığında kamu hukukuyla ilgili temel kaynaklar, mevzuat ve yargı içtihatları hakkında bilgilere sahiptir. | X | |||||
| 2 | PY2) Kamu Hukuku alanı ile ilgili disiplinlere ait kavram, kurum ve yöntemler arasındaki ilişkiyi kavrayarak bağlantı kurar. | X | |||||
| 3 | PY3) Kamu Hukuku alanındaki bilimsel bilgiye ulaşır, değerlendirir ve bu bilgiyi hukuki problemlerin çözümünde kullanır. | X | |||||
| 4 | PY4) Kamu Hukukuna dair bireysel ve toplumsal sorunlar üzerinde fikir yürütür ve güncel gelişmeler ışığında çözümler üretir. | X | |||||
| 5 | PY5) Hukuk kuram ve uygulamasında karşılaşılan sorunları hukuk alanına özgü araştırma yöntemlerini kullanarak çözümler. | X | |||||
| 6 | PY6) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. | X | |||||
| 7 | PY7) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde karşılaşılan ve uzmanlık gerektiren karmaşık sorunların çözümü için farklı bakış açıları geliştirir ve sorumluluk alarak çözüm üretir. | X | |||||
| 8 | PY8) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. | X | |||||
| 9 | PY9) Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve davranışa dönüştürür. | X | |||||
| 10 | PY10) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgiler ile hukuk kuram ve uygulamasına ilişkin güncel gelişmeleri alanındaki ve alan dışındaki gruplara yazılı ve sözlü olarak sistemli biçimde aktarır. | X | |||||
| 11 | PY11) Hukuk kavram ve kurumları, yerleşik hukuk uygulaması ve hukuk kurallarını eleştirel bir gözle sorgulayarak gerektiğinde bunları geliştirir ve değiştirmek üzere girişimde bulunur. | X | |||||
| 12 | PY12) Hukuk alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | X | |||||
| 13 | PY13) Kamu hukuku alanlarına ve alt disiplinlerine ilişkin bilgilerin edinilmesi, işlenmesi ve değerlendirilmesi süreçlerinde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek içselleştirir. | X | |||||
| 14 | PY14) Hukukçu olmanın gerektirdiği dürüstlük, adalet ve etik anlayışını geliştirerek çevresine öğretir. | X | |||||
Değerlendirme Sistemi
| Katkı Düzeyi | Mutlak Değerlendirme | |
| Ara Sınavın Başarıya Oranı | 50 | |
| Genel Sınavın Başarıya Oranı | 50 | |
| Toplam | 100 | |
| AKTS / İşyükü Tablosu | ||||||
| Etkinlik | Sayı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) | |||
| Ders Saati | 14 | 3 | 42 | |||
| Rehberli Problem Çözme | 1 | 10 | 10 | |||
| Problem Çözümü / Ödev / Proje / Rapor Tanzimi | 1 | 30 | 30 | |||
| Okul Dışı Diğer Faaliyetler | 0 | 0 | 0 | |||
| Proje Sunumu / Seminer | 1 | 10 | 10 | |||
| Kısa Sınav (QUİZ) ve Hazırlığı | 0 | 0 | 0 | |||
| Ara Sınav ve Hazırlığı | 1 | 35 | 35 | |||
| Genel Sınav ve Hazırlığı | 1 | 65 | 65 | |||
| Performans Görevi, Bakım Planı | 1 | 10 | 10 | |||
| Toplam İş Yükü (Saat) | 202 | |||||
| Dersin AKTS Kredisi = Toplam İş Yükü (Saat)/30*=(202/30) | 7 | |||||
| Dersin AKTS Kredisi: *30 saatlik çalışma 1 AKTS kredisi sayılmaktadır. | ||||||
Dersin Detaylı Bilgileri
Ders Tanımı
| Ders | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| SİBER ALANDA ETİK VE HUKUK | KHKY1114351 | Güz Dönemi | 3+0 | 3 | 7 |
| Ders Programı |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Yüksek Lisans |
| Dersin Türü | Programa Bağlı Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. Ahmet Ulvi TÜRKBAĞ |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. Ahmet Ulvi TÜRKBAĞ |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Dünyada, gelişmiş bilgi işlem ve tahmin yeteneklerimizin ortaya çıkardığı bir çok uygulamada artış görülmektedir. Hukukçuların (Avukat, hakim ve savcıların) meslekleri gereği bu devrimin ön saflarında yer alması gerekiyor. Bu ders, yapay zeka (AI), yapay zeka (AI): makine öğrenmesi, derin öğrenmesi, yapay sinir ağları ve algoritmalar ve diğer yeni teknolojilerin ortaya çıkardığı çok çeşitli yasal ve politik sorunları incelemektedir. Haftalık tartışmalar yoluyla, öğrenciler yapay zekanın birçok vaadini ve tehlikesini keşfedeceklerdir. Bu ders yenilikçi ve son teknoloji ürünüdür; öğrencilerin de öyle olmasını gerekir. Ele alacağımız alanlardaki yasalar ya mevcut değil ya da yeni ortaya çıkmaktadır. Öğrencilerin mevcut yasaların, gelişmekte olan teknolojilerle ilgili düzenleme ve politika ihtiyaçlarını karşılamak için nasıl uyarlanabileceğini düşünmek için bolca fırsatı olacaktır. Sınıf, algoritmalar ve hukuki süreç, ifade özgürlüğü, önyargı ve ayrımcılık, yarı otonom araçlar ve tıbbi cihazlar için sivil sorumluluk, finans sektörü, mahremiyet ve gözetim, etik ve ulusal güvenlik kesişiminin ortaya çıkardığı sorunları araştırırken öğrenciler, mahkemeler, kurum denetimi, avukatlar ve toplum üzerindeki etkilerini değerlendirmek için bu derste fazlasıyla şans elde edeceklerdir. |
| Dersin İçeriği | Bu ders; YAPAY ZEKA Teknolojisi Sorunlar: Tarihi Gelişimi ve Türkiye’deki Güncel Durumu a.İlk yapay zeka çalışmaları (1) İlk yapay sinir ağı temelli bilgisayar SNARC (2) Yapay Zeka Bilimi ve John McCARTHY (3) John HOPFIELD ve David RUMELHART (4) Bilgisayar “Deep Blue” b.Endüstri 4.0/ 4. Sanayi Devrimi Görüşüne İlişkin Yaklaşımlar c.Dünyadaki Yapay Zeka Çalışmalarında Önde Gelen Şirket ve Üniversiteler: ABD, Fransa ve İsviçre. d.Türkiye’deki Yapay Zeka Çalışmalarına Genel Bakış,İnsan Zihninin Yapısı ve Yapay Zekaya İlişkin Temel Kavramlar a. İnsan Beyni: Connectom yapısı ve programsız niteliği, bellek yapısı ve deneyime dayalı gelişim yapısı b.Yapay zekanın programlanması: Algoritmik Yapı ve Kodlama, Bilgiyi bütüncül aktarma yetisi ve bellek yapısı, zeka seviyesinin yükseltilmesi (1) Analitik Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi (2)İnsandan İlham Alan Yapay Zeka (3) İnsansı Yapay Zeka c. Büyük Veri Big Data Kavramı d. Zayıf ve Kuvvetli Yapay Zeka Yaklaşımları e. Yapay Zeka Diyalog Sistemleri,Yapay Zeka ve Bilinç Problemi a. Zihin Felsefesine Genel Giriş (1) Zihin- beden ilişkisinde Tekçilik ve Düalizm (2) Dil Problemi b. Alan Turing’in “Turing Testi” argümanı c. Turing Testi Argümanına karşılık John R. Searle ve “Çin Odası Argümanı”,Temel Yapay Zeka Türlerinin Özellikle Makine Öğrenmesi, Derin Öğrenme, Sinir Ağlar ve Algoritmalar Ne Olduklarının ve Birbirlerinden Farklarının Ortaya Konulması Bu Yolla Özbilinç a. Yapay Zekanın Etik Statüsü Hakkındaki Tartışmalar b. Yapay Zekada Özbilincin İmkânı (1) İrade ve Sorumluluk (2) Karar Verme Süreçleri'nin Değerlendirilmesi,Yapay Zeka ve ETİK Sorunlar: Özbilinç -II- c. Yapay Zekada Duyumun İmkânı (1) EQ’nun değerlendirilmesi d. Isaac Asimov’un “0+3 Robotik Yasası”,Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -I- a. İnsanın Yapay Zeka Üretiminde Topluma Karşı Etik Sorumlukları b. Tüketim İlişkilerinde Yapay Zekanın Veri Tespiti (1) Elektronik Alışveriş (2) Alışverişte Duyguların Tespiti ve Etik Sorumluluk,Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -II- a. Yapay Zekanın diğer uygulamalı alanlarda etik açıdan değerlendirilmesi Algoritmik ayrımcılık a. Bir algoritmanın ayrımcılık yapması ne anlama gelir? b. İnsan ve robot ayrımı: seviyeler Algoritmalar Çağında Ayrımcılık a. Algoritmalar neden ayrımcılık yapar? b. İnsan ve robot ayrımı: şeffaflık,Yapay Zeka ve HUKUKİ Sorunlar: Kişilik a. Yapay Zekanın Hukuki Statüsüne Yönelik Yaklaşımlar (1) Eşya Niteliği Yaklaşımı (2) Tüzel Kişilik Yaklaşımı (3) Elektronik Kişi Yaklaşımı,Yapay Zeka ve Hukuki Sorumluluk a. Yapay Zekanın Eylemlerinen Doğan Zarar b. Akdi Sorumluluk c. Akit Dışı Sorumluluk d. Kusurlu/ Kusursuz Sorumluluk Tartışmaları e. Avrupa Komisyonu Hukuk İşleri Komisyon Raporunun Değerlendirilmesi,Yapay Zeka ve Cezai Sorumluluk a. “Robot Cinayeti Vakıaları”na Genel Bakış (1) Ford Otomotiv Fabrikasında Çalışan Robert Williams ( 25 Ocak 1979) (2) Kawasaki Fabrikasında Çalışan Mühendis Kenji Urada ( 4 Temmuz 1981) b. Yapay Zekanın Ceza Hukuku Sujeliği c. Manevi Unsur Tartışmaları d. Yaptırım Problemi/ Yaptırım ve Etik İlişkisi,Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması-I- a. Yapay Zekanın Hukuk Teknolojisindeki Yeri (1) Uyap, e-devlet vs. sistemlerin geliştirilmesi (2) IBM Kaynaklı Geliştirilen ROSS adlı Program b. Yapay Zekanın Avukatlık Mesleğine Olası Katkı ve Zararları c. Yapay Zekanın Hukuki Danışmanlığı (1) Park Cezalarına İtiraz Konusunda İngiltere Örneği: “The World’s First Robot Lawyer” Yazılım Sistemi,Pilotunuz ve taksi şoförünüz olarak yapay zeka a. Robo-trolley Problemleri Robotlar Gerçekten İşlerimizi Çalacak mı? b. Robotların işlerimizi almasına izin vermeli miyiz? Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması -II- a. Yapay Zekanın Yargılamadaki İşlevi ve Hâkim- Savcıların Görevi b. Olguların Analizi ve Kuralların Uygulamasında Yapay Zeka c. Yapay Zekanın Hukuk Eğitiminde Kullanılması ve Üniversitelerin Rolü,Yapay Zekanın Olası Siyasi ve Sosyolojik Sorunları a. Kapitalizm ve Siyasal Egemenlik Tartışmalarında Yapay Zeka b. Yapay Zekanın Doğuracağı Yeni İş Alanları ve İşsizlik Problemi,CAHAI Raporu ve Yapay Zeka Alanında Güncel Hukuki Gelişmeler; konularını içermektedir. |
| Dersin Öğrenme Kazanımları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Yapay Zeka (YZ) sistemleri ve bunun hukuk ve hukuk politikalarına etkisi hakkında bilgi sahibidir. | 10, 13, 16, 9 | A, E |
| Yapay zekanın hukuktan tıbba kadar çeşitlilik gösteren kullanım sahalarını keşfeder ve anlar. | 10, 16, 9 | A, E |
| Yapay zekanın yalnızca avantajlarını değil dezavantajlarını da öğrenir. Oluşabilecek hak ihlalleri hakkında farkındalık kazanır. | 10, 16, 9 | A, E |
| Etik kararlar alabilen bir özne olarak, yapay zeka teknolojisi ile etik teoriler arasında ilişki kurar. | 10, 13, 19, 9 | A, E |
| Siber Alana ilişkin en güncel gelişmeleri öğrenir ve yeni gelişmeleri takip edecek araçları keşfeder. | 10, 16, 9 | A, E |
| Öğretim Yöntemleri: | 10: Tartışma Yöntemi, 13: Örnek Olay Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 19: Beyin Fırtınası Tekniği, 9: Anlatım Yöntemi |
| Ölçme Yöntemleri: | A: Klasik Yazılı Sınav, E: Ödev |
Ders Akışı
| Sıra | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | YAPAY ZEKA Teknolojisi Sorunlar: Tarihi Gelişimi ve Türkiye’deki Güncel Durumu a.İlk yapay zeka çalışmaları (1) İlk yapay sinir ağı temelli bilgisayar SNARC (2) Yapay Zeka Bilimi ve John McCARTHY (3) John HOPFIELD ve David RUMELHART (4) Bilgisayar “Deep Blue” b.Endüstri 4.0/ 4. Sanayi Devrimi Görüşüne İlişkin Yaklaşımlar c.Dünyadaki Yapay Zeka Çalışmalarında Önde Gelen Şirket ve Üniversiteler: ABD, Fransa ve İsviçre. d.Türkiye’deki Yapay Zeka Çalışmalarına Genel Bakış | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 2 | İnsan Zihninin Yapısı ve Yapay Zekaya İlişkin Temel Kavramlar a. İnsan Beyni: Connectom yapısı ve programsız niteliği, bellek yapısı ve deneyime dayalı gelişim yapısı b.Yapay zekanın programlanması: Algoritmik Yapı ve Kodlama, Bilgiyi bütüncül aktarma yetisi ve bellek yapısı, zeka seviyesinin yükseltilmesi (1) Analitik Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi (2)İnsandan İlham Alan Yapay Zeka (3) İnsansı Yapay Zeka c. Büyük Veri Big Data Kavramı d. Zayıf ve Kuvvetli Yapay Zeka Yaklaşımları e. Yapay Zeka Diyalog Sistemleri | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 3 | Yapay Zeka ve Bilinç Problemi a. Zihin Felsefesine Genel Giriş (1) Zihin- beden ilişkisinde Tekçilik ve Düalizm (2) Dil Problemi b. Alan Turing’in “Turing Testi” argümanı c. Turing Testi Argümanına karşılık John R. Searle ve “Çin Odası Argümanı” | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 4 | Temel Yapay Zeka Türlerinin Özellikle Makine Öğrenmesi, Derin Öğrenme, Sinir Ağlar ve Algoritmalar Ne Olduklarının ve Birbirlerinden Farklarının Ortaya Konulması Bu Yolla Özbilinç a. Yapay Zekanın Etik Statüsü Hakkındaki Tartışmalar b. Yapay Zekada Özbilincin İmkânı (1) İrade ve Sorumluluk (2) Karar Verme Süreçleri'nin Değerlendirilmesi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 5 | Yapay Zeka ve ETİK Sorunlar: Özbilinç -II- c. Yapay Zekada Duyumun İmkânı (1) EQ’nun değerlendirilmesi d. Isaac Asimov’un “0+3 Robotik Yasası” | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 6 | Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -I- a. İnsanın Yapay Zeka Üretiminde Topluma Karşı Etik Sorumlukları b. Tüketim İlişkilerinde Yapay Zekanın Veri Tespiti (1) Elektronik Alışveriş (2) Alışverişte Duyguların Tespiti ve Etik Sorumluluk | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 7 | Yapay Zeka ve Uygulamalı Etik -II- a. Yapay Zekanın diğer uygulamalı alanlarda etik açıdan değerlendirilmesi Algoritmik ayrımcılık a. Bir algoritmanın ayrımcılık yapması ne anlama gelir? b. İnsan ve robot ayrımı: seviyeler Algoritmalar Çağında Ayrımcılık a. Algoritmalar neden ayrımcılık yapar? b. İnsan ve robot ayrımı: şeffaflık | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 8 | Yapay Zeka ve HUKUKİ Sorunlar: Kişilik a. Yapay Zekanın Hukuki Statüsüne Yönelik Yaklaşımlar (1) Eşya Niteliği Yaklaşımı (2) Tüzel Kişilik Yaklaşımı (3) Elektronik Kişi Yaklaşımı | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 9 | Yapay Zeka ve Hukuki Sorumluluk a. Yapay Zekanın Eylemlerinen Doğan Zarar b. Akdi Sorumluluk c. Akit Dışı Sorumluluk d. Kusurlu/ Kusursuz Sorumluluk Tartışmaları e. Avrupa Komisyonu Hukuk İşleri Komisyon Raporunun Değerlendirilmesi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 10 | Yapay Zeka ve Cezai Sorumluluk a. “Robot Cinayeti Vakıaları”na Genel Bakış (1) Ford Otomotiv Fabrikasında Çalışan Robert Williams ( 25 Ocak 1979) (2) Kawasaki Fabrikasında Çalışan Mühendis Kenji Urada ( 4 Temmuz 1981) b. Yapay Zekanın Ceza Hukuku Sujeliği c. Manevi Unsur Tartışmaları d. Yaptırım Problemi/ Yaptırım ve Etik İlişkisi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 11 | Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması-I- a. Yapay Zekanın Hukuk Teknolojisindeki Yeri (1) Uyap, e-devlet vs. sistemlerin geliştirilmesi (2) IBM Kaynaklı Geliştirilen ROSS adlı Program b. Yapay Zekanın Avukatlık Mesleğine Olası Katkı ve Zararları c. Yapay Zekanın Hukuki Danışmanlığı (1) Park Cezalarına İtiraz Konusunda İngiltere Örneği: “The World’s First Robot Lawyer” Yazılım Sistemi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 12 | Pilotunuz ve taksi şoförünüz olarak yapay zeka a. Robo-trolley Problemleri Robotlar Gerçekten İşlerimizi Çalacak mı? b. Robotların işlerimizi almasına izin vermeli miyiz? Yapay Zeka ve Hukuk Uygulaması -II- a. Yapay Zekanın Yargılamadaki İşlevi ve Hâkim- Savcıların Görevi b. Olguların Analizi ve Kuralların Uygulamasında Yapay Zeka c. Yapay Zekanın Hukuk Eğitiminde Kullanılması ve Üniversitelerin Rolü | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 13 | Yapay Zekanın Olası Siyasi ve Sosyolojik Sorunları a. Kapitalizm ve Siyasal Egemenlik Tartışmalarında Yapay Zeka b. Yapay Zekanın Doğuracağı Yeni İş Alanları ve İşsizlik Problemi | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| 14 | CAHAI Raporu ve Yapay Zeka Alanında Güncel Hukuki Gelişmeler | Ön Hazırlık gerektirmemektedir. |
| Kaynak |
| Adalı Eşref, Yapay Zekâ, İnsanlaşan Makineler ve Yapay Zekâ içinde, Haz. Mehmet Karaca, İstanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Yayınları, 2017. Asimov Isaac, Ben, Robot, Çev. Ekin Odabaş, İstanbul, İthaki Yayınları, 2006. Kant Immanuel, Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, Çev. İoanna Kuçuradi, Ankara, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2013. Bozkurt Yüksel, A. E. / BAK, B.: “Yapay Zekâ”, Futurist Hukuk, İstanbul, 2018. Bozkurt – Yüksel, Armağan E.: “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 7, S. 29, 2017. Ersoy Çağlar, Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, İstanbul, On İki Levha Yayınları, 2018. Kuçuradi İonna, Etik, Ankara, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2006. Nils J. Nilsson, Yapay Zeka-Geçmişi ve Geleceği, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2018 İnternet Kaynakları https://plato.stanford.edu/entries/turing-test/ https://plato.stanford.edu/entries/chinese-room/ http://www.robolaw.eu/RoboLaw_files/documents/robolaw_d6.2_guidelinesregulatingrobotics_20140922.pdf https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2017-0005_EN.html https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:e0649735-a372-11eb-9585-01aa75ed71a1.0001.02/DOC_1&format=PDF https://www.moralmachine.net/ |
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
| Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı | |||||||
| No | Program Yeterliliği | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | PY1) Kamu Hukuku alanında yer alan güncel gelişmeler ışığında kamu hukukuyla ilgili temel kaynaklar, mevzuat ve yargı içtihatları hakkında bilgilere sahiptir. | X | |||||
| 2 | PY2) Kamu Hukuku alanı ile ilgili disiplinlere ait kavram, kurum ve yöntemler arasındaki ilişkiyi kavrayarak bağlantı kurar. | X | |||||
| 3 | PY3) Kamu Hukuku alanındaki bilimsel bilgiye ulaşır, değerlendirir ve bu bilgiyi hukuki problemlerin çözümünde kullanır. | X | |||||
| 4 | PY4) Kamu Hukukuna dair bireysel ve toplumsal sorunlar üzerinde fikir yürütür ve güncel gelişmeler ışığında çözümler üretir. | X | |||||
| 5 | PY5) Hukuk kuram ve uygulamasında karşılaşılan sorunları hukuk alanına özgü araştırma yöntemlerini kullanarak çözümler. | X | |||||
| 6 | PY6) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. | X | |||||
| 7 | PY7) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde karşılaşılan ve uzmanlık gerektiren karmaşık sorunların çözümü için farklı bakış açıları geliştirir ve sorumluluk alarak çözüm üretir. | X | |||||
| 8 | PY8) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. | X | |||||
| 9 | PY9) Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve davranışa dönüştürür. | X | |||||
| 10 | PY10) Kamu hukuku alanında ve alt disiplinlerinde edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgiler ile hukuk kuram ve uygulamasına ilişkin güncel gelişmeleri alanındaki ve alan dışındaki gruplara yazılı ve sözlü olarak sistemli biçimde aktarır. | X | |||||
| 11 | PY11) Hukuk kavram ve kurumları, yerleşik hukuk uygulaması ve hukuk kurallarını eleştirel bir gözle sorgulayarak gerektiğinde bunları geliştirir ve değiştirmek üzere girişimde bulunur. | X | |||||
| 12 | PY12) Hukuk alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | X | |||||
| 13 | PY13) Kamu hukuku alanlarına ve alt disiplinlerine ilişkin bilgilerin edinilmesi, işlenmesi ve değerlendirilmesi süreçlerinde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek içselleştirir. | X | |||||
| 14 | PY14) Hukukçu olmanın gerektirdiği dürüstlük, adalet ve etik anlayışını geliştirerek çevresine öğretir. | X | |||||
Değerlendirme Sistemi
| Katkı Düzeyi | Mutlak Değerlendirme | |
| Ara Sınavın Başarıya Oranı | 50 | |
| Genel Sınavın Başarıya Oranı | 50 | |
| Toplam | 100 | |