Ders Detayı
Ders Tanımı
| Ders | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| SAĞLIK SOSYOLOJİSİ | - | Güz Dönemi | 2+0 | 2 | 3 |
| Ders Programı |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Programa Bağlı Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üye. Gözde KÜĞCÜMEN |
| Dersi Verenler | Dr.Öğr.Üye. Gözde DALAN POLAT |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Bu dersin amacı sosyoloji öğrencilerine, sosyolojinin, sağlık ve tıp konularıyla ilişkin yaklaşımını göstermek, farklı bakış açılarının olduğunu vurgulamak, sosyal bilimlerin sağlık, hastalık, rahatsızlık vb. gibi kavramları nasıl yorumlandığını göstermek, topluluklara özgü bazı semptomların kültürden kültüre nasıl değişiklik gösterdiğini sunmak, sağlık konularının evrensel mi yoksa kültürel olgular mı olduklarına sosyolojinin teorik ve metodolojik olarak nasıl baktığını göstermek |
| Dersin İçeriği | Bu ders; Sağlık ve sosyoloji kavramlarını tanımlayıp aralarındaki ilişkiyi tanımlayabilme,Sağlık sosyolojisindeki temel kavramlar ve tarihçesi,Sosyal ve biyomedikal modelin tanımlanması, Tıbbi bilginin oluşumu ve medikalizasyonun sınırları ,Sağlığın sosyal belirleyenleri, hastalık rolu,Sapma ve tıbbileşme,İntihar ve toplum,Çatışmacı yaklaşım bağlamında tıbbileşme kavramı, Sembolik etkileşimcilik ve engellilik durumu Etiketleme ve darmaturji kavramları ,Post yapısal post modern yaklaşım bağlamında habitus ve sosyal kontrol (Kadın bedeni üzerinden),Toplumsal cinsiyet ve sağlık sosyolojisi ve feminist yaklaşımlar,Kadına Şiddet ,Dersin Değerlendirilmesi; konularını içermektedir. |
| Dersin Öğrenme Kazanımları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Sağlık ve hastalıkla ilgili temel kavramları ve sağlık sosyolojisinin gelişimini bilmesi | 10, 16, 9 | A, E |
| Biyomedikal Model – Sosyal Model yaklaşımları kavraması | 10, 16, 5, 9 | A, E |
| Tıbbi bilginin oluşumunu ve tıbbileşme olgusunu açıklayabilmesi | 10, 16, 9 | A, E |
| Toplum ve beden algısını ilişkilendirebilmesi | 10, 16, 9 | A, E |
| Hastalık rolünün diğer toplumsal rollerle olan etkilerini kavrayabilmesi | 10, 16, 5, 9 | A |
| Toplumsal sapma ve tıbbileşme kavramlarını ilişkilendirebilmesi | 10, 16, 5, 9 | A, E |
| Yapısal işlevci bakış açısıyla intihar kavramını açıklayabilmesi | 10, 16, 5, 9 | A |
| Modern toplumlarda, medikalizasyon kavramının sebep olduğu sağlığın metalaşması kavramını tanımlayabilmesi | 10, 16, 5, 9 | A |
| Toplumsal cinsiyet ve sağlık sosyolojisi ilişkisini kavraması | 10, 16, 9 | A |
| Öğretim Yöntemleri: | 10: Tartışma Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 5: İşbirlikli Öğrenme Modeli, 9: Anlatım Yöntemi |
| Ölçme Yöntemleri: | A: Klasik Yazılı Sınav, E: Ödev |
Ders Akışı
| Sıra | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Sağlık ve sosyoloji kavramlarını tanımlayıp aralarındaki ilişkiyi tanımlayabilme | Turner, S. B. (part 2) Kleinman, A. (3-30) Kleinman, A. (31-55) |
| 2 | Sağlık sosyolojisindeki temel kavramlar ve tarihçesi | Turner, S. B. (part 2) Kleinman, A. (3-30) Kleinman, A. (31-55) |
| 3 | Sosyal ve biyomedikal modelin tanımlanması | Gillespie, R., Gerhardt, C. (79-93) |
| 4 | Tıbbi bilginin oluşumu ve medikalizasyonun sınırları | Scheper Hughes, N., Lock, M. M. (6-41). |
| 5 | Sağlığın sosyal belirleyenleri, hastalık rolu | -Sezgin, D. (59-79). |
| 6 | Sapma ve tıbbileşme | Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. |
| 7 | İntihar ve toplum | Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. (133-147) |
| 8 | Çatışmacı yaklaşım bağlamında tıbbileşme kavramı | Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. (73-93) |
| 9 | Sembolik etkileşimcilik ve engellilik durumu Etiketleme ve darmaturji kavramları | Sezgin, D. (59-79)., Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. |
| 10 | Post yapısal post modern yaklaşım bağlamında habitus ve sosyal kontrol (Kadın bedeni üzerinden) | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154) |
| 11 | Toplumsal cinsiyet ve sağlık sosyolojisi ve feminist yaklaşımlar | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154) |
| 12 | Kadına Şiddet | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154), Beauvoir de S. (VII- XIX) |
| 13 | Dersin Değerlendirilmesi | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154) |
| Kaynak |
| 1. Anthony Giddens, Sosyoloji , Say Yayınları (Ayraç, 2000) 2. Bryan S. Turner-Regulating Bodies- Essays in Medical Sociology-Routledge (1992) 3. Paul Fauconnet- Sosyoloji Yazıları, Pinhan Yayıncılık (2012) 4. Erving Goffman- Damga, Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar,Heretik Yayıncılık (2019) 5. Richard Osborne, Brin Van Loon- Indtroducing Sociology, Tien Wah Press Ltd. (2002) 6. Adele E. Clarke,Laura Mamo, Jennifer Ruth Fosket,Jennifer R. Fishman,Janet K. Shim- Biomedicalization- Technoscience, Health, and Illness in the U.S. (Duke University Press 2010) 7. The Mindful Body: A prolegomenon to Future work in Medical Anthropology. Medical Anthropology Quartely. Vol. 1, No. 1. 8. Society and Health An introduction to Social Science For Health Professionals (s.79-93). 9. Zeliha Burcu Yurtsal. Kadın ve Ebelik. 2018, Vize yayıncılık. 10. Gülümser Dolgun, Havva Özkan. Ebeliğin Temelleri. Öğrenciler için ders kitabı. Nobel Tıp Kitabevleri. 2022, İstanbul. 11. Susan Sontag. Metafor Olarak Hastalık. Can yayınları, 2021. İstanbul 12. Şaban Kızıldağ. Mazeret Yok. Hayykitap, 2018, İstanbul. |
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
| Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı | |||||||
| No | Program Yeterliliği | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | PY-1. Ebelik alanında bilimsel bilgiye ulaşma, güncel literatür takip etme, değerlendirme ve uygulayabilme becerisine sahiptir. | X | |||||
| 2 | PY-2. Toplumun sağlık ve refahı için; sağlık ve ebelik alanındaki bilimsel gelişmeler doğrultusunda bütüncül yaklaşım ile temel kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahiptir. | X | |||||
| 3 | PY-3. Ebelik alanında edindiği bilgi ve becerileri kullanarak riskli durumları tanımlayabilir ve kanıta dayalı çözüm önerileri geliştirebilir. | X | |||||
| 4 | PY-4. Sağlık ekibinin bir üyesi olarak disiplin içi ve disiplinler arası yaklaşımları kullanabilir. | X | |||||
| 5 | PY-5. Ebelik uygulamalarında ilgili mevzuat hakkında yeterli bilgiye sahiptir. | X | |||||
| 6 | PY-6. Ebelik eğitiminde edindiği teorik bilgileri klinik uygulamalarında uzman eğiticilerin gözetiminde geliştirir. | X | |||||
| 7 | PY-7. Ebelik uygulamalarında bilimsel ilke ve yöntemleri kullanır. | X | |||||
| 8 | PY-8. Bilimsel araştırma yaparak, gelişen teknoloji ve güncel sağlık politikalarına göre, ebelik uygulamalarında kullanabilir. | X | |||||
| 9 | PY-9. Toplumun fiziksel, ruhsal ve sosyo-kültürel özeliklerini tanımlar. | X | |||||
| 10 | PY-10. Doğum öncesi, gebelik, doğum ve doğum sonu dönem boyunca, kadına, yenidoğana, aileye ve topluma gerekli hizmeti sağlar. | X | |||||
| 11 | PY-11. Anne ve çocuk sağlığını geliştirmek için Aile Planlaması danışmanlığını yapar. | ||||||
| 12 | PY-12. Normal doğumları kendi sorumluluğunda yaptırabilir. | ||||||
| 13 | PY-13. Ebelik mesleği alanındaki ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip eder ve değerlendirir. | X | |||||
| 14 | PY- 14. Yaptığı uygulamaları düzenli bir şekilde belgeler, tam ve eksiksiz kayıt tutar. | X | |||||
| 15 | PY-15. Yaşam boyu öğrenmenin önemini benimseyerek, bilim,teknoloji ve çağdaş konular hakkında gelişmeleri izleyerek kendini geliştirir. | X | |||||
| 16 | PY-16. İnsanın psiko-sosyal yönünü değerlendirerek etkili iletişim kurar. | X | |||||
| 17 | PY-17. Ebelik alanında uluslararası literatüre ulaşmak ve katkı sağlayabilmek için yeterli düzeyde İngilizceyi kullanır. | X | |||||
| 18 | PY-18. Ebelik mesleğinin gelişimini destekleyecek ulusal ve uluslararası boyutta mesleki örgütler ve sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içinde araştırma, proje ve etkinliklerde rol alır. | X | |||||
| 19 | PY-19. Ebelik uygulamalarını mesleki ilke ve standartlar doğrultusunda gerçekleştirir. | X | |||||
| 20 | PY-20. Mesleki etik ilke ve değerlerine uygun davranarak meslektaşlarına ve topluma örnek olur. | X | |||||
| 21 | PY-21. Birey ve halk sağlığı, çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahiptir ve uygular. | X | |||||
Değerlendirme Sistemi
| Katkı Düzeyi | Mutlak Değerlendirme | |
| Ara Sınavın Başarıya Oranı | 40 | |
| Genel Sınavın Başarıya Oranı | 60 | |
| Toplam | 100 | |
| AKTS / İşyükü Tablosu | ||||||
| Etkinlik | Sayı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) | |||
| Ders Saati | 14 | 2 | 28 | |||
| Rehberli Problem Çözme | 14 | 2 | 28 | |||
| Problem Çözümü / Ödev / Proje / Rapor Tanzimi | 0 | 0 | 0 | |||
| Okul Dışı Diğer Faaliyetler | 0 | 0 | 0 | |||
| Proje Sunumu / Seminer | 0 | 0 | 0 | |||
| Kısa Sınav (QUİZ) ve Hazırlığı | 0 | 0 | 0 | |||
| Ara Sınav ve Hazırlığı | 1 | 16 | 16 | |||
| Genel Sınav ve Hazırlığı | 1 | 21 | 21 | |||
| Performans Görevi, Bakım Planı | 0 | 0 | 0 | |||
| Toplam İş Yükü (Saat) | 93 | |||||
| Dersin AKTS Kredisi = Toplam İş Yükü (Saat)/30*=(93/30) | 3 | |||||
| Dersin AKTS Kredisi: *30 saatlik çalışma 1 AKTS kredisi sayılmaktadır. | ||||||
Dersin Detaylı Bilgileri
Ders Tanımı
| Ders | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| SAĞLIK SOSYOLOJİSİ | - | Güz Dönemi | 2+0 | 2 | 3 |
| Ders Programı |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Programa Bağlı Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üye. Gözde KÜĞCÜMEN |
| Dersi Verenler | Dr.Öğr.Üye. Gözde DALAN POLAT |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Bu dersin amacı sosyoloji öğrencilerine, sosyolojinin, sağlık ve tıp konularıyla ilişkin yaklaşımını göstermek, farklı bakış açılarının olduğunu vurgulamak, sosyal bilimlerin sağlık, hastalık, rahatsızlık vb. gibi kavramları nasıl yorumlandığını göstermek, topluluklara özgü bazı semptomların kültürden kültüre nasıl değişiklik gösterdiğini sunmak, sağlık konularının evrensel mi yoksa kültürel olgular mı olduklarına sosyolojinin teorik ve metodolojik olarak nasıl baktığını göstermek |
| Dersin İçeriği | Bu ders; Sağlık ve sosyoloji kavramlarını tanımlayıp aralarındaki ilişkiyi tanımlayabilme,Sağlık sosyolojisindeki temel kavramlar ve tarihçesi,Sosyal ve biyomedikal modelin tanımlanması, Tıbbi bilginin oluşumu ve medikalizasyonun sınırları ,Sağlığın sosyal belirleyenleri, hastalık rolu,Sapma ve tıbbileşme,İntihar ve toplum,Çatışmacı yaklaşım bağlamında tıbbileşme kavramı, Sembolik etkileşimcilik ve engellilik durumu Etiketleme ve darmaturji kavramları ,Post yapısal post modern yaklaşım bağlamında habitus ve sosyal kontrol (Kadın bedeni üzerinden),Toplumsal cinsiyet ve sağlık sosyolojisi ve feminist yaklaşımlar,Kadına Şiddet ,Dersin Değerlendirilmesi; konularını içermektedir. |
| Dersin Öğrenme Kazanımları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Sağlık ve hastalıkla ilgili temel kavramları ve sağlık sosyolojisinin gelişimini bilmesi | 10, 16, 9 | A, E |
| Biyomedikal Model – Sosyal Model yaklaşımları kavraması | 10, 16, 5, 9 | A, E |
| Tıbbi bilginin oluşumunu ve tıbbileşme olgusunu açıklayabilmesi | 10, 16, 9 | A, E |
| Toplum ve beden algısını ilişkilendirebilmesi | 10, 16, 9 | A, E |
| Hastalık rolünün diğer toplumsal rollerle olan etkilerini kavrayabilmesi | 10, 16, 5, 9 | A |
| Toplumsal sapma ve tıbbileşme kavramlarını ilişkilendirebilmesi | 10, 16, 5, 9 | A, E |
| Yapısal işlevci bakış açısıyla intihar kavramını açıklayabilmesi | 10, 16, 5, 9 | A |
| Modern toplumlarda, medikalizasyon kavramının sebep olduğu sağlığın metalaşması kavramını tanımlayabilmesi | 10, 16, 5, 9 | A |
| Toplumsal cinsiyet ve sağlık sosyolojisi ilişkisini kavraması | 10, 16, 9 | A |
| Öğretim Yöntemleri: | 10: Tartışma Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 5: İşbirlikli Öğrenme Modeli, 9: Anlatım Yöntemi |
| Ölçme Yöntemleri: | A: Klasik Yazılı Sınav, E: Ödev |
Ders Akışı
| Sıra | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Sağlık ve sosyoloji kavramlarını tanımlayıp aralarındaki ilişkiyi tanımlayabilme | Turner, S. B. (part 2) Kleinman, A. (3-30) Kleinman, A. (31-55) |
| 2 | Sağlık sosyolojisindeki temel kavramlar ve tarihçesi | Turner, S. B. (part 2) Kleinman, A. (3-30) Kleinman, A. (31-55) |
| 3 | Sosyal ve biyomedikal modelin tanımlanması | Gillespie, R., Gerhardt, C. (79-93) |
| 4 | Tıbbi bilginin oluşumu ve medikalizasyonun sınırları | Scheper Hughes, N., Lock, M. M. (6-41). |
| 5 | Sağlığın sosyal belirleyenleri, hastalık rolu | -Sezgin, D. (59-79). |
| 6 | Sapma ve tıbbileşme | Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. |
| 7 | İntihar ve toplum | Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. (133-147) |
| 8 | Çatışmacı yaklaşım bağlamında tıbbileşme kavramı | Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. (73-93) |
| 9 | Sembolik etkileşimcilik ve engellilik durumu Etiketleme ve darmaturji kavramları | Sezgin, D. (59-79)., Özbay, C., Terzioğlu, A. ve Yasin Y. |
| 10 | Post yapısal post modern yaklaşım bağlamında habitus ve sosyal kontrol (Kadın bedeni üzerinden) | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154) |
| 11 | Toplumsal cinsiyet ve sağlık sosyolojisi ve feminist yaklaşımlar | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154) |
| 12 | Kadına Şiddet | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154), Beauvoir de S. (VII- XIX) |
| 13 | Dersin Değerlendirilmesi | Petryna A. (Chapter 5: 115-143). Rose, N. (131-154) |
| Kaynak |
| 1. Anthony Giddens, Sosyoloji , Say Yayınları (Ayraç, 2000) 2. Bryan S. Turner-Regulating Bodies- Essays in Medical Sociology-Routledge (1992) 3. Paul Fauconnet- Sosyoloji Yazıları, Pinhan Yayıncılık (2012) 4. Erving Goffman- Damga, Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar,Heretik Yayıncılık (2019) 5. Richard Osborne, Brin Van Loon- Indtroducing Sociology, Tien Wah Press Ltd. (2002) 6. Adele E. Clarke,Laura Mamo, Jennifer Ruth Fosket,Jennifer R. Fishman,Janet K. Shim- Biomedicalization- Technoscience, Health, and Illness in the U.S. (Duke University Press 2010) 7. The Mindful Body: A prolegomenon to Future work in Medical Anthropology. Medical Anthropology Quartely. Vol. 1, No. 1. 8. Society and Health An introduction to Social Science For Health Professionals (s.79-93). 9. Zeliha Burcu Yurtsal. Kadın ve Ebelik. 2018, Vize yayıncılık. 10. Gülümser Dolgun, Havva Özkan. Ebeliğin Temelleri. Öğrenciler için ders kitabı. Nobel Tıp Kitabevleri. 2022, İstanbul. 11. Susan Sontag. Metafor Olarak Hastalık. Can yayınları, 2021. İstanbul 12. Şaban Kızıldağ. Mazeret Yok. Hayykitap, 2018, İstanbul. |
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
| Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı | |||||||
| No | Program Yeterliliği | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | PY-1. Ebelik alanında bilimsel bilgiye ulaşma, güncel literatür takip etme, değerlendirme ve uygulayabilme becerisine sahiptir. | X | |||||
| 2 | PY-2. Toplumun sağlık ve refahı için; sağlık ve ebelik alanındaki bilimsel gelişmeler doğrultusunda bütüncül yaklaşım ile temel kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahiptir. | X | |||||
| 3 | PY-3. Ebelik alanında edindiği bilgi ve becerileri kullanarak riskli durumları tanımlayabilir ve kanıta dayalı çözüm önerileri geliştirebilir. | X | |||||
| 4 | PY-4. Sağlık ekibinin bir üyesi olarak disiplin içi ve disiplinler arası yaklaşımları kullanabilir. | X | |||||
| 5 | PY-5. Ebelik uygulamalarında ilgili mevzuat hakkında yeterli bilgiye sahiptir. | X | |||||
| 6 | PY-6. Ebelik eğitiminde edindiği teorik bilgileri klinik uygulamalarında uzman eğiticilerin gözetiminde geliştirir. | X | |||||
| 7 | PY-7. Ebelik uygulamalarında bilimsel ilke ve yöntemleri kullanır. | X | |||||
| 8 | PY-8. Bilimsel araştırma yaparak, gelişen teknoloji ve güncel sağlık politikalarına göre, ebelik uygulamalarında kullanabilir. | X | |||||
| 9 | PY-9. Toplumun fiziksel, ruhsal ve sosyo-kültürel özeliklerini tanımlar. | X | |||||
| 10 | PY-10. Doğum öncesi, gebelik, doğum ve doğum sonu dönem boyunca, kadına, yenidoğana, aileye ve topluma gerekli hizmeti sağlar. | X | |||||
| 11 | PY-11. Anne ve çocuk sağlığını geliştirmek için Aile Planlaması danışmanlığını yapar. | ||||||
| 12 | PY-12. Normal doğumları kendi sorumluluğunda yaptırabilir. | ||||||
| 13 | PY-13. Ebelik mesleği alanındaki ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip eder ve değerlendirir. | X | |||||
| 14 | PY- 14. Yaptığı uygulamaları düzenli bir şekilde belgeler, tam ve eksiksiz kayıt tutar. | X | |||||
| 15 | PY-15. Yaşam boyu öğrenmenin önemini benimseyerek, bilim,teknoloji ve çağdaş konular hakkında gelişmeleri izleyerek kendini geliştirir. | X | |||||
| 16 | PY-16. İnsanın psiko-sosyal yönünü değerlendirerek etkili iletişim kurar. | X | |||||
| 17 | PY-17. Ebelik alanında uluslararası literatüre ulaşmak ve katkı sağlayabilmek için yeterli düzeyde İngilizceyi kullanır. | X | |||||
| 18 | PY-18. Ebelik mesleğinin gelişimini destekleyecek ulusal ve uluslararası boyutta mesleki örgütler ve sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içinde araştırma, proje ve etkinliklerde rol alır. | X | |||||
| 19 | PY-19. Ebelik uygulamalarını mesleki ilke ve standartlar doğrultusunda gerçekleştirir. | X | |||||
| 20 | PY-20. Mesleki etik ilke ve değerlerine uygun davranarak meslektaşlarına ve topluma örnek olur. | X | |||||
| 21 | PY-21. Birey ve halk sağlığı, çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahiptir ve uygular. | X | |||||
Değerlendirme Sistemi
| Katkı Düzeyi | Mutlak Değerlendirme | |
| Ara Sınavın Başarıya Oranı | 40 | |
| Genel Sınavın Başarıya Oranı | 60 | |
| Toplam | 100 | |