Prof.Dr. Gürkan ÖZTÜRK, Prof.Dr. Ertuğrul KILIÇ, Doç.Dr. Mustafa Çağlar BEKER
Dersin Yardımcıları
Dersin Amacı
Bu dersin amacı boşaltım sisteminin temel bileşenleri (böbrekler, idrar yolları), nefronun morfolojisi ve kan akışını tanımlanması, böbreklerin işlevleri (idrar oluşumu, su ve elektrolit dengesi), idrar oluşumu süreci (filtreleme, reabsorpsiyon, sekresyon), Glomerüler filtrasyon hızı (GFR), nasıl ölçülebileceği ve GFR'yi değiştiren başlıca faktörler, Asit-baz dengesinin böbrekler tarafından nasıl düzenlendiği, İşeme refleksi, Vazopressinin etkileri, etki ettiği reseptörleri ve nasıl etki gösterdiği, hücre dışı sıvı hacminin nasıl korunduğunu, Anjiyotensin II oluşumuna yol açan uyaranlar ve reaksiyonlar, Anjiyotensin II'nin fonksiyonları ve etki ettiği reseptörler, Atriyal natriüretik peptit (ANP), B tipi natriüretik peptit (BNP) fonksiyonu ve Eritropoetin etki yeri, mekanizması, geri bildirimi ve salgısının düzenlenmesinin öğrenilmesidir.
Dersin İçeriği
Bu ders; Boşaltım sisteminin temel bileşenleri (böbrekler, idrar yolları),Nefronun morfolojisi ve kan akışını tanımlanması,Böbreklerin işlevleri (idrar oluşumu, su ve elektrolit dengesi),İdrar oluşumu,Glomerüler filtrasyon hızı (GFR),Asit-baz dengesi,İşeme refleksi,Vazopressin,Hücre dışı sıvı hacminin nasıl korunduğu,Anjiyotensin-II,Atriyal natriüretik peptit (ANP), B tipi natriüretik peptit (BNP) ,Böbrek patofizyolojisi; konularını içermektedir.
Dersin Öğrenme Kazanımları
Öğretim Yöntemleri
Ölçme Yöntemleri
Böbreklerin fizyolojik yapısını ve kortikal ve meduller bölgeleri arasındaki farkları kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin kan akımını ve böbreklerin vücuttaki toplam kan akımının ne kadarını aldığını açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Glomerüler filtrasyonun ne olduğunu ve bu sürecin nasıl gerçekleştiğini kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Glomerüler filtrasyon basıncının (GFB) nasıl oluştuğunu ve glomerüler filtrasyon hızını nasıl etkilediğini kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Glomerüler filtrasyon oranını (GFR) ve böbreklerin günde ne kadar sıvı filtrasyonu gerçekleştirdiğini açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Proximal tübül, henle döngüsü ve distal tübüldeki reabsorpsiyon süreçlerini sınıflandırır.
10, 16, 9
A, D, E
Proksimal tübülün idrarı yeniden emme (reabsorpsiyon) sürecini ayrıntılı olarak açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin sekresyonunun vücutta toksinlerin, ilaçların ve fazla iyonların uzaklaştırılmasına nasıl yardımcı olduğunu yorumlar.
10, 16, 9
A, D, E
İşeme (üriner sistemden idrarın atılması) mekanizmasını ve bu sürecin fizyolojik temellerini sıralar.
10, 16, 9
A, D, E
İşeme kontrolünün nasıl düzenlendiğini ve bu sürecin sinirsel düzenlemelerinin nasıl gerçekleştiğini açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin idrarın konsantre edilmesindeki rolünü açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin asit-baz dengesini nasıl düzenlediğini açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbrek yetmezliği durumunda asit-baz dengesinin nasıl bozulabileceğini ve böbrek yetmezliği olan hastalarda nasıl tedavi uygulanacağını kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Öğretim Yöntemleri:
10: Tartışma Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 9: Anlatım Yöntemi
Ölçme Yöntemleri:
A: Klasik Yazılı Sınav, D: Sözlü Sınav, E: Ödev
Ders Akışı
Sıra
Konular
Ön Hazırlık
1
Boşaltım sisteminin temel bileşenleri (böbrekler, idrar yolları)
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği) Sayfa: 381-391
2
Nefronun morfolojisi ve kan akışını tanımlanması
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 323-334
3
Böbreklerin işlevleri (idrar oluşumu, su ve elektrolit dengesi)
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 335-346
4
İdrar oluşumu
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 347-365
5
Glomerüler filtrasyon hızı (GFR)
Ganong Fizyoloji Sayfa: 671-694
6
Asit-baz dengesi
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 409-426
7
İşeme refleksi
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği) Sayfa: 394-424
8
Vazopressin
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği) Sayfa: 394-424
9
Hücre dışı sıvı hacminin nasıl korunduğu
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 371-388
10
Anjiyotensin-II
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 389-408
11
Atriyal natriüretik peptit (ANP), B tipi natriüretik peptit (BNP)
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 389-408
12
Böbrek patofizyolojisi
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 427-444
Kaynak
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği), Guyton Tıbbi Fizyoloji, Ganong’un Tıbbi Fizyolojisi
Dijital kaynaklar, online dersler, makaleler, web tabanlı fizyoloji simülasyonları, seminer ve konferanslar.
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
No
Program Yeterliliği
Katkı Düzeyi
1
2
3
4
5
1
Fizyolojinin temelleri, insanda işleyişi ve mekanizmalarını bilir.
X
2
Patofizyolojik süreçler hakkında bilgi ve yorumlama becerisine sahip olur.
X
3
Fizyolojik parametrelerin ölçülmesine yönelik teknolojilerin prensiplerini bilir.
X
4
Çalışma sonuçlarını nasıl değerlendireceğini bilir, yorumlar ve sorgular.
X
5
Fizyoloji ile ilgili güncel literatür takibi yapar ve bilimsel soru sormanın yanında yeni hipotezler karma yeteneğine sahiptir. Kurduğu hipotezleri projelendirmesini ve takibini nasıl yapılacağını bilir.
X
6
Alana özgü araç ve gereçlerin nasıl kullanılacağını bilir
X
7
Alana özgü kaynak ve bilgilere nasıl ulaşacağını ve nasıl yorumlanacağını bilir
X
8
Etik kuralların ve sosyal sorumlulukların gerekliliklerine göre davranır.
X
9
Bilimsel toplantılara katılır, veri paylaşımı için poster veya sözlü bildiri sunumu yapar, konferanslar verir ve bilimsel tartışmalara katılır.
X
10
Kuramsal ve olgusal bilgilerini, eleştirisel düşünceleri ile birleştirerek bağımsız çalışma yapar, sonuçlarını değerlendirir, literatür bilgileri ile karşılaştırır, yazar ve bilimsel dergilere kabul ettirir.
11
Temel araştırma yöntemlerinin yanında alanıyla ilgili güncel araştırma yöntemlerine hakim olur. Yaptığı araştırmaların klinik uygulanabilirliği olmasına ve/veya faydalı olmasına dikkat eder.
X
12
Bilimsel ve teknik sorunların nasıl çözülesi gerektiğini bilir.
X
13
Ekip çalışmasında uyumlu çalışmasını bilir ve gerekli durumlarda sorumluluk alma kabiliyetine sahiptir. Ayrıca bilimsel bir ekibin nasıl yönetilmesi gerektiğini bilir.
Değerlendirme Sistemi
Katkı Düzeyi
Mutlak Değerlendirme
Ara Sınavın Başarıya Oranı
50
Genel Sınavın Başarıya Oranı
50
Toplam
100
AKTS / İşyükü Tablosu
Etkinlik
Sayı
Süresi (Saat)
Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Saati
14
3
42
Rehberli Problem Çözme
14
6
84
Problem Çözümü / Ödev / Proje / Rapor Tanzimi
0
0
0
Okul Dışı Diğer Faaliyetler
0
0
0
Proje Sunumu / Seminer
0
0
0
Kısa Sınav (QUİZ) ve Hazırlığı
0
0
0
Ara Sınav ve Hazırlığı
1
36
36
Genel Sınav ve Hazırlığı
1
48
48
Performans Görevi, Bakım Planı
0
0
0
Toplam İş Yükü (Saat)
210
Dersin AKTS Kredisi = Toplam İş Yükü (Saat)/30*=(210/30)
7
Dersin AKTS Kredisi: *30 saatlik çalışma 1 AKTS kredisi sayılmaktadır.
Dersin Detaylı Bilgileri
Ders Tanımı
Ders
Kodu
Yarıyıl
T+U Saat
Kredi
AKTS
BOŞALTIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ
-
Bahar Dönemi
3+0
3
7
Ders Programı
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili
Türkçe
Dersin Seviyesi
Doktora
Dersin Türü
Programa Bağlı Seçmeli
Dersin Koordinatörü
Doç.Dr. Mustafa Çağlar BEKER
Dersi Verenler
Prof.Dr. Gürkan ÖZTÜRK, Prof.Dr. Ertuğrul KILIÇ, Doç.Dr. Mustafa Çağlar BEKER
Dersin Yardımcıları
Dersin Amacı
Bu dersin amacı boşaltım sisteminin temel bileşenleri (böbrekler, idrar yolları), nefronun morfolojisi ve kan akışını tanımlanması, böbreklerin işlevleri (idrar oluşumu, su ve elektrolit dengesi), idrar oluşumu süreci (filtreleme, reabsorpsiyon, sekresyon), Glomerüler filtrasyon hızı (GFR), nasıl ölçülebileceği ve GFR'yi değiştiren başlıca faktörler, Asit-baz dengesinin böbrekler tarafından nasıl düzenlendiği, İşeme refleksi, Vazopressinin etkileri, etki ettiği reseptörleri ve nasıl etki gösterdiği, hücre dışı sıvı hacminin nasıl korunduğunu, Anjiyotensin II oluşumuna yol açan uyaranlar ve reaksiyonlar, Anjiyotensin II'nin fonksiyonları ve etki ettiği reseptörler, Atriyal natriüretik peptit (ANP), B tipi natriüretik peptit (BNP) fonksiyonu ve Eritropoetin etki yeri, mekanizması, geri bildirimi ve salgısının düzenlenmesinin öğrenilmesidir.
Dersin İçeriği
Bu ders; Boşaltım sisteminin temel bileşenleri (böbrekler, idrar yolları),Nefronun morfolojisi ve kan akışını tanımlanması,Böbreklerin işlevleri (idrar oluşumu, su ve elektrolit dengesi),İdrar oluşumu,Glomerüler filtrasyon hızı (GFR),Asit-baz dengesi,İşeme refleksi,Vazopressin,Hücre dışı sıvı hacminin nasıl korunduğu,Anjiyotensin-II,Atriyal natriüretik peptit (ANP), B tipi natriüretik peptit (BNP) ,Böbrek patofizyolojisi; konularını içermektedir.
Dersin Öğrenme Kazanımları
Öğretim Yöntemleri
Ölçme Yöntemleri
Böbreklerin fizyolojik yapısını ve kortikal ve meduller bölgeleri arasındaki farkları kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin kan akımını ve böbreklerin vücuttaki toplam kan akımının ne kadarını aldığını açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Glomerüler filtrasyonun ne olduğunu ve bu sürecin nasıl gerçekleştiğini kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Glomerüler filtrasyon basıncının (GFB) nasıl oluştuğunu ve glomerüler filtrasyon hızını nasıl etkilediğini kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Glomerüler filtrasyon oranını (GFR) ve böbreklerin günde ne kadar sıvı filtrasyonu gerçekleştirdiğini açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Proximal tübül, henle döngüsü ve distal tübüldeki reabsorpsiyon süreçlerini sınıflandırır.
10, 16, 9
A, D, E
Proksimal tübülün idrarı yeniden emme (reabsorpsiyon) sürecini ayrıntılı olarak açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin sekresyonunun vücutta toksinlerin, ilaçların ve fazla iyonların uzaklaştırılmasına nasıl yardımcı olduğunu yorumlar.
10, 16, 9
A, D, E
İşeme (üriner sistemden idrarın atılması) mekanizmasını ve bu sürecin fizyolojik temellerini sıralar.
10, 16, 9
A, D, E
İşeme kontrolünün nasıl düzenlendiğini ve bu sürecin sinirsel düzenlemelerinin nasıl gerçekleştiğini açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin idrarın konsantre edilmesindeki rolünü açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbreklerin asit-baz dengesini nasıl düzenlediğini açıklar.
10, 16, 9
A, D, E
Böbrek yetmezliği durumunda asit-baz dengesinin nasıl bozulabileceğini ve böbrek yetmezliği olan hastalarda nasıl tedavi uygulanacağını kavrar.
10, 16, 9
A, D, E
Öğretim Yöntemleri:
10: Tartışma Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 9: Anlatım Yöntemi
Ölçme Yöntemleri:
A: Klasik Yazılı Sınav, D: Sözlü Sınav, E: Ödev
Ders Akışı
Sıra
Konular
Ön Hazırlık
1
Boşaltım sisteminin temel bileşenleri (böbrekler, idrar yolları)
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği) Sayfa: 381-391
2
Nefronun morfolojisi ve kan akışını tanımlanması
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 323-334
3
Böbreklerin işlevleri (idrar oluşumu, su ve elektrolit dengesi)
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 335-346
4
İdrar oluşumu
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 347-365
5
Glomerüler filtrasyon hızı (GFR)
Ganong Fizyoloji Sayfa: 671-694
6
Asit-baz dengesi
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 409-426
7
İşeme refleksi
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği) Sayfa: 394-424
8
Vazopressin
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği) Sayfa: 394-424
9
Hücre dışı sıvı hacminin nasıl korunduğu
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 371-388
10
Anjiyotensin-II
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 389-408
11
Atriyal natriüretik peptit (ANP), B tipi natriüretik peptit (BNP)
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 389-408
12
Böbrek patofizyolojisi
Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (13. baskı) Sayfa: 427-444
Kaynak
İnsan Fizyolojisi (Türk Fizyolojik Bilimler Derneği), Guyton Tıbbi Fizyoloji, Ganong’un Tıbbi Fizyolojisi
Dijital kaynaklar, online dersler, makaleler, web tabanlı fizyoloji simülasyonları, seminer ve konferanslar.
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
No
Program Yeterliliği
Katkı Düzeyi
1
2
3
4
5
1
Fizyolojinin temelleri, insanda işleyişi ve mekanizmalarını bilir.
X
2
Patofizyolojik süreçler hakkında bilgi ve yorumlama becerisine sahip olur.
X
3
Fizyolojik parametrelerin ölçülmesine yönelik teknolojilerin prensiplerini bilir.
X
4
Çalışma sonuçlarını nasıl değerlendireceğini bilir, yorumlar ve sorgular.
X
5
Fizyoloji ile ilgili güncel literatür takibi yapar ve bilimsel soru sormanın yanında yeni hipotezler karma yeteneğine sahiptir. Kurduğu hipotezleri projelendirmesini ve takibini nasıl yapılacağını bilir.
X
6
Alana özgü araç ve gereçlerin nasıl kullanılacağını bilir
X
7
Alana özgü kaynak ve bilgilere nasıl ulaşacağını ve nasıl yorumlanacağını bilir
X
8
Etik kuralların ve sosyal sorumlulukların gerekliliklerine göre davranır.
X
9
Bilimsel toplantılara katılır, veri paylaşımı için poster veya sözlü bildiri sunumu yapar, konferanslar verir ve bilimsel tartışmalara katılır.
X
10
Kuramsal ve olgusal bilgilerini, eleştirisel düşünceleri ile birleştirerek bağımsız çalışma yapar, sonuçlarını değerlendirir, literatür bilgileri ile karşılaştırır, yazar ve bilimsel dergilere kabul ettirir.
11
Temel araştırma yöntemlerinin yanında alanıyla ilgili güncel araştırma yöntemlerine hakim olur. Yaptığı araştırmaların klinik uygulanabilirliği olmasına ve/veya faydalı olmasına dikkat eder.
X
12
Bilimsel ve teknik sorunların nasıl çözülesi gerektiğini bilir.
X
13
Ekip çalışmasında uyumlu çalışmasını bilir ve gerekli durumlarda sorumluluk alma kabiliyetine sahiptir. Ayrıca bilimsel bir ekibin nasıl yönetilmesi gerektiğini bilir.