Ders Detayı
Ders Tanımı
| Ders | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| BULANIK MANTIK VE MODELLEME | - | Bahar Dönemi | 3+0 | 3 | 8 |
| Ders Programı |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler |
| Dersin Dili | İngilizce |
| Dersin Seviyesi | Yüksek Lisans |
| Dersin Türü | Programa Bağlı Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. Zekai ŞEN |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. Zekai ŞEN |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Matematik modelleme ve sayısal veriler ile çözümleme yapma yerine mantık ve özellikle de bulanık mantık ilkeleri ile sözel çözümler yaparak mühendislik uygulamalarının geliştirilmesi; kesin ve bulanık mantık ilkeleri ile modelleme esaslarının belirlenmesi; bu yöntemlerin bilgisayar ortamında çözümlerinin öğretilerek uygulamaya konulması. |
| Dersin İçeriği | Bu ders; Bilim, felsefe, kelime ve cümleler ,Mantık ilkeleri, Veleme, VEYAlama, DEĞİLleme ,Mantık önermeleri,İki ve çok değerli mantıklar ,Bulanık mantık ilkeleri,Klasik ve bulanık kümeler, üyelik derecesi ve fonksiyonları,Bulanık küme atamaları,Mühendislik denklemlerinin bulanıklaştırılması ,Bulanıklaştırma, durulaştırma,Bulanık mantık tabanı, enbüyükleme, enküçükleme işlemleri ,Bulanık modeller ve çıkarım, Mamdani ve Sugene modelleri,Bulanık çıktıların durulaştırılması, merkez, aritmetik, ağırlıklı ortalama, vb. yaklaşımlar ,Çeşitli mühendislik uygulamaları,Kapanış; konularını içermektedir. |
| Dersin Öğrenme Kazanımları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Çeşitli mühendislik sorunlarını bulanık mantık ile modeller. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| Denklemleri bulanık mantık ile çözer. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| İkili mantık (0-1 mantığı) ile bulanık mantık arasındaki farkı değerlendirir. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| Sözel olarak sorunları çözmeye yarar. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| Öğretim Yöntemleri: | 10: Tartışma Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 19: Beyin Fırtınası Tekniği, 20: Tersine Beyin Fırtınası Tekniği, 5: İşbirlikli Öğrenme Modeli, 9: Anlatım Yöntemi |
| Ölçme Yöntemleri: | A: Klasik Yazılı Sınav, E: Ödev |
Ders Akışı
| Sıra | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Bilim, felsefe, kelime ve cümleler | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 2 | Mantık ilkeleri, Veleme, VEYAlama, DEĞİLleme | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 3 | Mantık önermeleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 4 | İki ve çok değerli mantıklar | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 5 | Bulanık mantık ilkeleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 6 | Klasik ve bulanık kümeler, üyelik derecesi ve fonksiyonları | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 7 | Bulanık küme atamaları | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 8 | Mühendislik denklemlerinin bulanıklaştırılması | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 9 | Bulanıklaştırma, durulaştırma | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 10 | Bulanık mantık tabanı, enbüyükleme, enküçükleme işlemleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 11 | Bulanık modeller ve çıkarım, Mamdani ve Sugene modelleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 12 | Bulanık çıktıların durulaştırılması, merkez, aritmetik, ağırlıklı ortalama, vb. yaklaşımlar | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 13 | Çeşitli mühendislik uygulamaları | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 14 | Kapanış | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| Kaynak |
| Şen, Z., (2009). Bulanık Mantık İLkeleri ve MOdelleme (Mühendislik ve Sosyal Bilimler). Genişletilmiş 3. Baskı, Su Vakfı Yayınları, 360 sayfa. Şen, Z., (2015). Philosophical, Logical and Scientific Perspectives in Engineering. SPringed Verlag, 310 sayfa. Ross, J.V., (1995).Fuzzy LOgic with Engineering Applications.Mac-Graw-Hill, Inc., New York, 593 pages |
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
| Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı | |||||||
| No | Program Yeterliliği | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Temel bilimleri, matematik ve mühendislik bilimlerini üst düzeyde anlar ve uygular, alanında en son gelişmeler dahil olmak üzere genişlemesine ve derinlemesine bilgi sahibidir. | ||||||
| 2 | Mühendisliğin ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar, yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşır. | ||||||
| 3 | Bir alanda en yeni bilgilere ulaşır ve bunları kavrayarak araştırma yapabilmek için gerekli yöntem ve becerilerde üst düzeyde yeterliğe sahiptir. | ||||||
| 4 | Bilime veya teknolojiye yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem veya teknolojik ürün/süreç geliştiren ya da bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulayan kapsamlı bir çalışma yapar. | ||||||
| 5 | Akademik çalışmalarının çıktılarını saygın akademik ortamlarda yayınlayarak bilim ve teknoloji literatürüne katkıda bulunur. | ||||||
| 6 | Bilimsel, teknolojik, sosyal ve kültürel gelişmeleri değerlendirerek bilimsel tarafsızlık ve etik sorumluluk bilinciyle topluma aktarır. | ||||||
| 7 | Özgün bir araştırma sürecini bağımsız olarak algılar, tasarlar, uygular ve sonuçlandırır; bu süreci yönetir. | ||||||
| 8 | Bilimsel bilgi birikimini yazılı ve sözlü olarak etkin bir şekilde ifade eder, en az bir yabancı dilde Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyinde iletişim kurar ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | ||||||
| 9 | Uzmanlık alanındaki fikirlerin ve gelişmelerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapar | ||||||
| 10 | Mühendislik alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtır, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunur ve toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlerin gelişimini destekler. | ||||||
Değerlendirme Sistemi
| Katkı Düzeyi | Mutlak Değerlendirme | |
| Ara Sınavın Başarıya Oranı | 30 | |
| Genel Sınavın Başarıya Oranı | 70 | |
| Toplam | 100 | |
| AKTS / İşyükü Tablosu | ||||||
| Etkinlik | Sayı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) | |||
| Ders Saati | 14 | 3 | 42 | |||
| Rehberli Problem Çözme | 0 | 0 | 0 | |||
| Problem Çözümü / Ödev / Proje / Rapor Tanzimi | 1 | 40 | 40 | |||
| Okul Dışı Diğer Faaliyetler | 1 | 40 | 40 | |||
| Proje Sunumu / Seminer | 0 | 0 | 0 | |||
| Kısa Sınav (QUİZ) ve Hazırlığı | 0 | 0 | 0 | |||
| Ara Sınav ve Hazırlığı | 1 | 50 | 50 | |||
| Genel Sınav ve Hazırlığı | 1 | 70 | 70 | |||
| Performans Görevi, Bakım Planı | 0 | 0 | 0 | |||
| Toplam İş Yükü (Saat) | 242 | |||||
| Dersin AKTS Kredisi = Toplam İş Yükü (Saat)/30*=(242/30) | 8 | |||||
| Dersin AKTS Kredisi: *30 saatlik çalışma 1 AKTS kredisi sayılmaktadır. | ||||||
Dersin Detaylı Bilgileri
Ders Tanımı
| Ders | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| BULANIK MANTIK VE MODELLEME | - | Bahar Dönemi | 3+0 | 3 | 8 |
| Ders Programı |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler |
| Dersin Dili | İngilizce |
| Dersin Seviyesi | Yüksek Lisans |
| Dersin Türü | Programa Bağlı Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. Zekai ŞEN |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. Zekai ŞEN |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Matematik modelleme ve sayısal veriler ile çözümleme yapma yerine mantık ve özellikle de bulanık mantık ilkeleri ile sözel çözümler yaparak mühendislik uygulamalarının geliştirilmesi; kesin ve bulanık mantık ilkeleri ile modelleme esaslarının belirlenmesi; bu yöntemlerin bilgisayar ortamında çözümlerinin öğretilerek uygulamaya konulması. |
| Dersin İçeriği | Bu ders; Bilim, felsefe, kelime ve cümleler ,Mantık ilkeleri, Veleme, VEYAlama, DEĞİLleme ,Mantık önermeleri,İki ve çok değerli mantıklar ,Bulanık mantık ilkeleri,Klasik ve bulanık kümeler, üyelik derecesi ve fonksiyonları,Bulanık küme atamaları,Mühendislik denklemlerinin bulanıklaştırılması ,Bulanıklaştırma, durulaştırma,Bulanık mantık tabanı, enbüyükleme, enküçükleme işlemleri ,Bulanık modeller ve çıkarım, Mamdani ve Sugene modelleri,Bulanık çıktıların durulaştırılması, merkez, aritmetik, ağırlıklı ortalama, vb. yaklaşımlar ,Çeşitli mühendislik uygulamaları,Kapanış; konularını içermektedir. |
| Dersin Öğrenme Kazanımları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Çeşitli mühendislik sorunlarını bulanık mantık ile modeller. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| Denklemleri bulanık mantık ile çözer. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| İkili mantık (0-1 mantığı) ile bulanık mantık arasındaki farkı değerlendirir. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| Sözel olarak sorunları çözmeye yarar. | 10, 16, 19, 20, 5, 9 | A, E |
| Öğretim Yöntemleri: | 10: Tartışma Yöntemi, 16: Soru - Cevap Tekniği , 19: Beyin Fırtınası Tekniği, 20: Tersine Beyin Fırtınası Tekniği, 5: İşbirlikli Öğrenme Modeli, 9: Anlatım Yöntemi |
| Ölçme Yöntemleri: | A: Klasik Yazılı Sınav, E: Ödev |
Ders Akışı
| Sıra | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Bilim, felsefe, kelime ve cümleler | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 2 | Mantık ilkeleri, Veleme, VEYAlama, DEĞİLleme | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 3 | Mantık önermeleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 4 | İki ve çok değerli mantıklar | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 5 | Bulanık mantık ilkeleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 6 | Klasik ve bulanık kümeler, üyelik derecesi ve fonksiyonları | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 7 | Bulanık küme atamaları | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 8 | Mühendislik denklemlerinin bulanıklaştırılması | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 9 | Bulanıklaştırma, durulaştırma | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 10 | Bulanık mantık tabanı, enbüyükleme, enküçükleme işlemleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 11 | Bulanık modeller ve çıkarım, Mamdani ve Sugene modelleri | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 12 | Bulanık çıktıların durulaştırılması, merkez, aritmetik, ağırlıklı ortalama, vb. yaklaşımlar | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 13 | Çeşitli mühendislik uygulamaları | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| 14 | Kapanış | Kitap ve ders notlarını inceleme. |
| Kaynak |
| Şen, Z., (2009). Bulanık Mantık İLkeleri ve MOdelleme (Mühendislik ve Sosyal Bilimler). Genişletilmiş 3. Baskı, Su Vakfı Yayınları, 360 sayfa. Şen, Z., (2015). Philosophical, Logical and Scientific Perspectives in Engineering. SPringed Verlag, 310 sayfa. Ross, J.V., (1995).Fuzzy LOgic with Engineering Applications.Mac-Graw-Hill, Inc., New York, 593 pages |
Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı
| Dersin Program Yeterliliklerine Katkısı | |||||||
| No | Program Yeterliliği | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Temel bilimleri, matematik ve mühendislik bilimlerini üst düzeyde anlar ve uygular, alanında en son gelişmeler dahil olmak üzere genişlemesine ve derinlemesine bilgi sahibidir. | ||||||
| 2 | Mühendisliğin ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar, yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşır. | ||||||
| 3 | Bir alanda en yeni bilgilere ulaşır ve bunları kavrayarak araştırma yapabilmek için gerekli yöntem ve becerilerde üst düzeyde yeterliğe sahiptir. | ||||||
| 4 | Bilime veya teknolojiye yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem veya teknolojik ürün/süreç geliştiren ya da bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulayan kapsamlı bir çalışma yapar. | ||||||
| 5 | Akademik çalışmalarının çıktılarını saygın akademik ortamlarda yayınlayarak bilim ve teknoloji literatürüne katkıda bulunur. | ||||||
| 6 | Bilimsel, teknolojik, sosyal ve kültürel gelişmeleri değerlendirerek bilimsel tarafsızlık ve etik sorumluluk bilinciyle topluma aktarır. | ||||||
| 7 | Özgün bir araştırma sürecini bağımsız olarak algılar, tasarlar, uygular ve sonuçlandırır; bu süreci yönetir. | ||||||
| 8 | Bilimsel bilgi birikimini yazılı ve sözlü olarak etkin bir şekilde ifade eder, en az bir yabancı dilde Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyinde iletişim kurar ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | ||||||
| 9 | Uzmanlık alanındaki fikirlerin ve gelişmelerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapar | ||||||
| 10 | Mühendislik alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtır, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunur ve toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlerin gelişimini destekler. | ||||||
Değerlendirme Sistemi
| Katkı Düzeyi | Mutlak Değerlendirme | |
| Ara Sınavın Başarıya Oranı | 30 | |
| Genel Sınavın Başarıya Oranı | 70 | |
| Toplam | 100 | |